Whatsapp Bilgi Hattı
0 541 291 91 40
Granit Nedir?
Editor Blog
Granit nedir, nasıl oluşur ve tarihi nedir, nereden nasıl çıkarılır, özellikleri, çeşitleri ve kullanım alanları nelerdir?
Granit Nedir?
Tarihi geçmişi yüzyıllara dayanan Granit; kristal yapılı minerallerden meydana gelen plütonik kaya türüne denir.Bileşiminde kuvars, alkali feldispat, mika, amfiboller ve ek mineraller bulunur. Ayrıca oluşumu sırasında bulunduğu bölge ve iklim şartlarına göre değişkenlik gösterip hornblend, piroksen ve ikinci gruba giren turmalin, apatit, zirkon, grena, manyetit gibi mineraller de bulunabilir. Ek minerallerin bolluğu ve değişik varyasyonları çok sayıda farklı renklerin ve dokuların oluşmasını sağlamaktadır.
Eski çağlardan bu yana önemli bir malzeme olan Granit, özellikle anıt gibi nemlenmeyle dayanıklılığın önemli olduğu yapılarda konstrüksiyonların alt tabakalarında kullanılır. Büyük Giza Piramid'inde binlerce yıl önce granit kullanılmış, piramitte kullanılmış en büyük taşlar olan "kral odası"nın granit taşları ise bölgeye 500 milden fazla bir uzaklıkta bulunan Aswan'dan getirilmiş olup, ağırlıkları 25 ton ile 85 ton arasında değişmektedir.
Granit Oluşumu ve Tarihi
Bilim adamlarına göre, yerkabuğunda ilk olarak Bazalt ve kıtaları temsil eden Granit meydana gelmiştir. İlk canlıların görülmeye başladığı tarih günümüzden 3,5 milyar yıl öncedir. Üzerinde canlıların yaşadığı, taşlardan oluşan Litosfer adı verilen kısmın kalınlığı dünyamızın yarıçapının % 1’i kadardır. Maddenin en küçük parçası atomlardan oluşan elementlerin bir araya gelmesiyle mineraller, minerallerin bir araya gelmesiyle de taşlar oluşmuştur, diğer bir deyişle doğal taşlar bir mineraller topluluğudur. Granit tarihi ve oluşumu hakkında iki zıt teori ortaya atılmıştır. Mağmatik görüşüne göre Granit; ana sıvının veya sıvı kristalin, kristalleşmesi sonucu oluştuğu yönündedir. Transformist tarafının teorisi ise bu görüşün tam tersine, Granitlerin mağma olmaksızın meydana geldiğini ve Granit'in tortul kültelerin çoğunlukla katı halde metamorfizma sonucu ortaya çıktığı yönündedir. Kesin olan birşey varsa, oda yüz yıllardır bu taşın var olduğu hatta M.Ö 2500'lü yıllarda da Mısırlıların pramitleri inşa ederken bu granit betonları kullandıkları günümüze kadar görsel olarak yansımıştır. Eski Mısırlılar Aswan granitlerini, Urartular volkanik tüfleri, Hititliler bazalt taşlarını ve Helenistik dönem uygarlıkları mermerleri yoğun olarak kullanmışlardır. Güney Hindistan'da Chola Hanedanı tarafından 11. yüzyılda tamamen granitten yapılma dünyanın ilk tapınağı inşa edilmiştir. Çin seddinin yapımında da kumtaşı, kireçtaşı ve granit kullanılmıştır.
Dünyanın en eski mermer üreticilerinden birisi olan Türkiye’de, 4.000 yıl önce mermer çıkarılmaya Marmara Adası’nda başlanmıştır. 650 civarı renk ve çeşidin bulunduğu ülkemizde, 300 çeşit mermer, 200 çeşit traverten, kireçtaşı ve granit bulunmaktadır. Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında yapılan kamu binalarında Ankara Andezitleri, Gazi Mustafa Kemal Atatürk için yapılan Anıtkabir’de çeşitli renklerde Traverten, Mermer, Serpantin ve Kireçtaşları kullanılmıştır. Ayasofya ve Süleymaniye camii başta olmak üzere İstanbul’daki Roma, Bizans ve Osmanlı dönemi eski tarihi yapılara bakıldığında Bakırköy Küfekisi, Hereke Pudingi, Marmara Adası Mermeri, Çanakkale Kestanbol Graniti, Kapıdağ Graniti, Bilecik Taşkesen Tektonik Breşi, Gülümbe Oolitli Kalkeri, Afyon Menekşe Mermeri ve Oniks ile birlikte İtalya’dan getirilen Serpantin Breşi, eski yeşil Porfir, Mısır’dan getirilen eski kırmızı Porfir ve Aswan Granit’inin yaygın olarak kullanıldığı görülmektedir.
Granit Kullanım Alanları
Doğal taşlar grubunda mermerden sonra ikinci önemli doğal taş granittir. Kristal yapısının aşınmaya, lekelenmeye ve renk bozulmasına karşı daha dirençli hale getirdiği granit, aslında tüm doğal taşların en güçlüsüdür. Plütonik magmatik kökenli bir kayaç olan granit, asidik bir bileşime sahiptir. Grinin çeşitli tonlarında renklere sahip olan granitler, genellikle dış kaplama ve yer döşemesinde kullanılmaktadır. Kaba kesim ve cilalanmış granit, binalar, köprüler, kaldırımlar, anıtlar ve diğer birçok dış projenin önemli bir parçasıdır. Özellikle inşaat sektöründe kullanılan granit, iyi cila alma, renk çekiciliği ve sağlamlığı sayesinde aynı zamanda figür işlemeciliğinde de kullanılmaktadır.
Granit, piyasada kırma taş mıcır ve blok taş olmak üzere iki biçimde harcanmaktadır. Yapıların döşeme ve kaplamalarında, peyzaj düzenlemesinde, binaların temel ve duvarlarında, parke ve bordur taşları olarak yol ve kaldırımlarda, beton harcı için kum biçiminde, tren yolu balastı olarak, kuyu çakıllamalarında filtrasyon katmanlarının hazırlanmasında, dalga kıranlarda ve baraj dolu savaklarında, mutfak ve banyo tezgâhları, zemin döşemesi, duvar ve merdiven kaplaması, asansör, şömine, masa ve dekoratif eşyalarda kullanılmaktadır. Bununla birlikte yapıların iç kesimlerinde de kullanılan graniti fayanslarda, karo zeminlerde, tezgahlarda, merdiven basamaklarında görmek mümkündür.
Granit Taşının Fiziksel Özellikleri
- Yapısı gözeneklidir.
- Çizilme ve leke tutma gibi sorunlara karşı dirençlidir.
- Fiyatı diğer doğal taşlara oranla yüksektir.
- Sertlik derecesi üst seviyededir, dayanıklıdır ve zor kırılır.
- Tezgah olarak mutfak kullanımında granit,lekeye dirençli özelliklere sahip olduğundan, daha az sıklıkta sızdırmazlık uygulamasına ihtiyaç duyar.
- Yüksek ısılara oldukça dayanıklıdır.
- Kimyasal temizleyicilerin bir çoğuna karşı oldukça duyarsızdır.
- Granit, sitrik asit, sirke, alkol gibi maddelere karşı yüksek dayanım gösterir. Bu nedenle kimyasalların yoğun kullanıldığı laboratuvar ortamlarında dahi güvenle kullanılır.
- Antibakteriyel özelliğe sahiptir, hijyenik ortam sağlar.
- Doğru kullanıldığında kullanım ömrü çok uzundur.