Whatsapp Bilgi Hattı
0 541 291 91 40
Mozaik Nedir?
Editor Blog
Mozaik nedir, sanatta mozaik, mozaik tarihi, mozaik taşı nedir, mozaik nerelerde kullanılır?
Mozaik Nedir?
Genel olarak doğada bulunan traverten, oniks, limar, mermer, kaolin, kil gibi maddelerin yüksek sıcaklıkta pişirilmesi, üzerlerine silisyumlu bir sır tabakası eklenmesiyle elde edilen taşlara Mozaik taşları, bir yüzeyin bu taşlarla süslenmesine Mozaik Sanatı(Sanatta Mozaik) denmektedir.
Mozaikler Son 10 yılda Dünya genelinde doğal taşların özellikle yapı ve dekorasyon malzemesi olarak kullanılmasının yaygınlaşması doğal taş üretiminin artmasına neden olmuştur. Görülen bu artış, üretim ve işleme teknolojisinde ve sanat alanındaki gelişmeleri de beraberinde getirmiştir. Mozaik resim sanatının ortaya çıkarılması için kullanılan küçük parçalar seramik başta olmak üzere, cam, metal ve plastik gibi çeşitleri ile de uygulama yapılmaktadır. Uygulaması ise; beton üzerine yapıştırma ve tutkalla zeminlere işleme yöntemleri ile yapılmaktadır.
Mozaik Tarihi
İnsan uygarlığında bilinen en eski ve en güzel sanat formlarından biri olarak bilinen Mozaik kullanımının tarihi; antik çağlara uzanır ve beş bin yıl önce ilk kez Sümerler tarafından denenmiş bir resim sanatı olduğu, Roma İmparatorluğu döneminde de resim sanatı olarak uygulandığı, Mezopotamya'da Terra Cotta (kızıl balçık) konilerinde kullanıldığı bilinmektedir. Bu dönemde avlularda, kaldırım taşlarında ya da ev duvarlarında seramik taştan ve boyutları oldukça küçük parçalardan mozaik desenler yapılmıştır. Romalılar o dönemde geometrik şekilde kestikleri taşları, duvarlarında ve kubbelerinde kullanmaktaydı. Hristiyanlık'ta da mozaik sanatına fazlasıyla önem verilmiştir. Kiliselerin duvarlarına dini öğeler, mozaik sanatı ile resmedilmiştir. Mısırlılar erimiş camı ilk keşfedenler olarak bilinmektedir.
Gelişim gösteren bir endüstri yarattılar ve saraylar, tapınaklar, hatta gemileri de içerecek şekilde her şeyi dekore etmeye başladılar. Erimiş camın kullanımı Mısır'dan yavaşça dünyaya yayıldı. Tarihçiler, cam mozaik karoların Mısır'dan İtalya'ya ulaştığı sonucuna varmışlardır. Mozaiğe çok farklı zamanlarda ve çok farklı kültürlerde rastlanmasına rağmen, altın devrini 4.-14. yüzyıllarda Bizans'ta yaşadığı söylenmektedir. Bu dönemde Bizans'ta başlıca resim sanatı mozaik olmuştur. Yunanlılarda mozaik dönemi ise, tabiri uygunsa başkalaşım yaşadı. Yunan mozaikleri aşınmış ciottoli'den (veya çakıl) işlenmiş taşlardandı. Zamanla çakılları bir resim oluşturacak şekilde dizme tekniğini geliştirdiler ve resimleri daha gerçekçi yapmak için gölgelendirme ve tasarımlar oluşturuldu. Ayrıca resimlerdeki çizgileri belirtmek için kurşun şeritler kullandılar. En ünlü mozaik karo lokasyonlarının arasında Misia'nın başkenti Pergamo'dur, burada ilk mozaik karo okulu usta sanatçı Sosos tarafından kurulmuştur. Mozaik karolar o kadar popüler olmuştur ki en gösterişsiz evleri bile dekore etmek için kullanılmaya başlamıştır. Hatay ilinin Antakya ilçesinde Roma İmparatorluğu'na ait mozaik sanatı parçalarını görmek mümkündür. Hatay'da ve Gaziantep'teki Zeugma Mozaik Müzesi'nde bu teknikle yapılmış eserler bulunmaktadır. Adana'nın Yüreğir ilçesine bağlı Misis Beldesi'nde de Misis Antik Kenti'nden kalma eserlerin sergilendiği Misis Mozaik Müzesi bulunmaktadır. Dünyaca ünlü mozaik eserlerinden de kısaca bahsedecek olursak; Adriyatik Denizi’nin kuzeyinde bulunan Ravenna mozaikleri, kültür mirasıyla zengin olan İtalya’nın atmosferini yansıtmaktadır. İtalya’da ayrıca Apolinare Nuovo Bazilikası, Arcivescovile Şapeli ve San Vitale Bazilikası’nda çok değerli mozaikler bulunmaktadır. Yine İtalya’da yer alan Romana del Casale Villası Geç Roma Dönemi’ne ait mozaikleri içerirken aynı zamanda UNESCO tarafından koruma altına alınmıştır. Tunus’ta bulunan Bardo Müzesi, Amerika Birleşik Devletleri’nde yer alan Villa Harvey Mandel ve İspanya’daki Park Güell dünyanın en ünlü mozaiklerini barındıran müzelerdir.
İslam kültürü ise mozaik desenlerine getirdiği matematiksel zenginlikle ünlüdür. Yer yer cam küpler ve taşlar kullanılmış olsa da, İslami eserlerde, genelde, desen için özellikle üretilmiş, daha sonra, kenarları elde zımparalanarak boşluksuz yan yana oturacak şekle sokulmuş çini plakalar kullanılmıştır. İstanbul'daki Ayasofya Müzesi inşa edilirken mozaik desenleriyle süslenmişti, ancak İslam alemine geçtikten sonra, resim bulunan yerde namaz kılınamayacağından dolayı, duvarların yüzeyi sıva ile kapatıldı. O dönemde sökülmek yerine en azından sıva ile kapatılması sayesinde, yapılan mozaik desenler günümüze kadar gelebilmiştir.
Mozaik Sanatı (Sanatta Mozaik)
Dekorasyon amaçlı Roma ve Antik Yunan dönemlerinden günümüze kadar gelen mozaik sanatının kullanım alanı oldukça yaygınlaşmıştır. Art Nouveau (Yeni Sanat Akımı) hareketi mozaik sanatının dirilişini kucakladı. Barcelona'da bir İspanyol mimar olan Antoni Gaudi, Guell Parkındaki koltukları mozaikle kaplayarak tekniğe yeni bir uygulama kanalı açmıştır. Bu teknik trencadis olarak bilinmektedir ve sanat ve mimaride devrimsel bir fikirdir. Bu mozaikler, farklı amaçlarla yaratılmış seramik ürünlerin yeniden düzenlenmesiyle meydana geldikleri için kolaj tekniginin ilk örneği olarak da gösterilebilir. Kullanılmayacağı, bir işe yaramayacağı varsayılan seramik ve cam parçalarıyla bir binanın giydirilmesidir. Aralarında Chagall ve Picasso'nun bulunduğu birçok modern sanatçı da eserlerini mozaik şeklinde ortaya koymuş, mozaik eserlerin konularına zenginlik katmışlardır. 1930'lu yıllarda Fransız sanatçı Raymond Eduardo Isidore mozaik çalışmalarına başladı ve nihai olarak bulabildiği her kırık, bölüm ve kullanılabilir malzeme parçasını evinin hem içinde hem dışında tüm yüzeyleri kaplayacak şekilde kullandı.
Günümüzde mozaikler mobilya dekorasyonundan yer kaplamalarına, bina kaplamalarından oda bölmelerine kadar birçok farklı yerde kullanılmaktadır. Konular soyut kavramlardan hiperrealist portrelere kadar çeşitlilik kazanmıştır. Zamanın insanları ve devletleri her biri kendi mozaiklerinde eşsiz ve kendine özgü bir tarz geliştirmişlerdir. Tarih boyunca etkileri diğer kültürlere geçmiş ve günümüzde mozaik sanatçıları da etkilenmişlerdir. Sanatın yıllar boyunca ciddi bir değişim geçirmiş olmasına rağmen, günümüz sanatçıları yüzyıllar boyunca geçiş yaparak günümüze varan mozaik sanatı beceri ve tekniklerine minnettardırlar.
İç ve dış mimaride, objeler üzerinde, kentsel tasarımlarda, parklarda, meydanlarda ve bahçelerde kalıcı ve dekoratif mozaik uygulamaları göze çarpmaktadır. Günümüzde mozaik sanatının hayatın içersine tekrar girmesiyle ülkemizdeki pek çok doğal taş firması klasik ve endüstriyel tarzda mozaik üretimine girmiştir. Mozaik tasarım ve imalatı genel olarak sanatsal mozaik ve sanayi mozaiği olmak üzere iki şekilde yapılmaktadır. Sanatsal mozaik uygulamalarında bir tasarım ile desen ortaya çıkarken, sanayi mozaiği uygulamalarında standart desenler taşların kalıplara dizilmesiyle gerçekleşmektedir. Kullanım amacına ve isteğe bağlı olarak her iki mozaik cinsi ayrı ayrı olabileceği gibi beraberce de kullanılmaktadır.